AVOKADO
ÖZELLİKLER
Avokadonun anavatanı Meksika’dır. Avokadonun kabuğu yeşil, yenen kısımları beyaz, iri çekirdekli tropikal bir meyvedir. Avokado toplandıktan sonra tam olarak olgunlaşır. Dalından koparıldığında sert olur. Dalından koparıldıktan sonra yumuşaması, olgunlaşmış anlamına gelir. Avokado meyvesi küre biçiminde, oval elips yada armut gibi şekillidir. Dış rengi ise yeşil, kırmızı, erguvani bir renge sahiptir. İç rengi krem yada beyazımsıdır. Avokado ağacı 6-20 m kadar boylanır. Pazarlarda adedi 3-4 tl den satılmaktadır.
İKLİM ŞARTLARI
Avokado ağaçları Akdeniz iklimini sever. Kış donlarından çiçeklenme ve meyve bağlama zamanında düşük sıcaklıktan, ani sıcaklık dalgalanmalarından ve sert rüzgarlardan kötü etkilenir. Fidanınızı bahçenizde güneş alan yerlere dikmeniz sağlıklı büyümesine yarımcı olur.
DİKİM
Avokado ağacı, birçok toprak tipi üzerinde yetiştirilebilir. Ancak, avokado için en iyi toprak, derin, suyu iyi akıtılmış özellikle kumlu-tınılı topraklardır.
SULAMA
Yağmurların yetersiz olduğu mevsimlerde, avokado ağaçlarının sulanması gerekir. Sulama suyu tuzlu ve klorlu olmamalı kökleri nemli kalacak şekilde sulanmalıdır.
BUDAMA
Avokado fidanı 1. Yılın sonunda tepe ucunun 5-7 cm altından kesilir. Bu şekilde fidanın gövde ve dalları daha iyi gelişir.
GÜBRELEME
İsteğe bağlı olarak çiftlik gübresini toprakla karıştırıp fidanın dikimi öncesi 1- 2 kürek kadar dikim çukurunun dibine serpebilirsiniz.
Avokadonun Meyve Eti İçeriği Nasıl?
BACON
Meksika x Guatemala melezi olup, ağacı, yüksek boylu ve dikine gelişmektedir. Yaprakları ezildiğinde anason kokusu ortaya çıkmaktadır.
‘Bacon’ çeşidinin soğuğa toleransı çok iyi ve sıcaklık -4,4 0C’ye düştüğünde zararlanma başlamaktadır. Fidanlar araziye dikildikten sonra, 3–5 yaşları arasında meyve vermeye başlamaktadır. Ürün vermesi tutarlı, erken gelişen ve soğuk bölgelerde Fuerte’ çeşidinden daha yüksek meyve verimi olan bir çeşittir. ‘B’ tipi çiçek yapısına sahiptir. ‘Hass’ çeşidinin tozlanmasında kullanılabilecek bir çeşittir. Genellikle çiçeklenme periyodu, mart ayının ilk haftası başlamakta ve mayıs ayının ilk haftası son bulmaktadır.
Meyve yumurtamsı şeklindedir. ‘Bacon’ çeşidinin meyve ağırlığının 170–510 g arasında değiştiğişir. Meyve kabuğu koyu yeşil, pürüzsüz ve yumuşak yapıda, nispeten ince ve kolay soyulmaktadır. Meyve eti rengi açık sarı krem renginde ve hafif liflidir. Çekirdek orta büyüklüktedir. Meyve etinde, yağ içeriği % 15–16 ve kuru madde içeriği % 25–26 arasında olan lezzetli bir çeşittir. Meyve hasadı, kasım başı-ocak ortası olarak saptanmakla birlikte optimum hasat zamanı kasım-aralık ayları arasında olmaktadır.
Taşımaya uygunluğu iyi olan bir çeşittir. İspanya (% 9), Kaliforniya (% 4) ve Yeni Zelanda’da üretilmektedir.
FUERTE
Meksika x Guatemala melezi olup, ağaç yapısı büyük ve yayılan bir yapıda gelişmektedir. Yaprakları ezildiğinde anason kokusu açığa çıkmaktadır. ‘Fuerte’ çeşidi, soğuklara orta derece dayanıklı ve sıcaklık -2,8 0C’ye düştüğünde zararlanma görülmektedir.
Fidanlar araziye dikimden 4–7 yıl sonra, meyve vermeye başlamaktadır. Çiçek yapısı ‘B’ tipidir. Aynı çiçeklenme tipine sahip olan farklı çeşitlerin, çiçeklerinin açılma zamanlarındaki farklılıklardan dolayı birbirini tozlayabildikleri saptanmıştır. Bu nedenle tozlayıcı çeşitleri, ‘Zutano’, ‘Hass’, ‘Rincon’, ‘Jalna’ ve ‘Bacon’ olabilmektedir. Çiçeklenme mart ve mayıs aylarının ilk haftaları arasında meydana gelmektedir. ‘Fuerte’ çeşidi periyodisiteye eğilimlidir.
Genellikle meyve armut şeklinde ve ağırlığı 170–500 g arasında olduğunu bildirmektedir. Meyve kabuğu yeşil renkli ve üzeri puslu, yüzeyi düz ile pürüzlü arasında ortadır. Nispeten kalın kabuklu ve soyulması kolaydır. Meyve et rengi açık sarı ve lifsiz bir çeşittir. Tohum orta büyüklüktedir. Meyve etinde, yağ içeriği % 19–20 ve kuru madde içeriği % 29–30 arasında meydana gelmektedir. ‘Fuerte’nin meyve eti oldukça lezzetlidir. Meyve hasadı, kasım-nisan ayları arasında yapılabilmektedir. Ağaç üzerinde depolanması iyi olmakla birlikte, olgun meyvenin ‘raf ömrü’ kısadır. Meyvesi hasat olumuna geldikten sonra ağaç üzerinde 5–6 aya kadar kalabilmektedir.
Ticari değeri yüksek ve taşımaya uygunluğu iyidir. Avustralya (% 34), A.B.D. (% 1.7), Şili, İspanya, İsrail (% 12), Kenya (ana çeşit), Meksika ve Peru gibi ülkelerde üretimi yapılmaktadır.
ZUTANO
Meksika x Guatemala melezi olup, ağacı uzun boylu ve dikine gelişmektedir. ‘Zutano’ çeşidi, soğuğa dayanıklı olmakla birlikte, sıcaklık -3,3 0C ‘de zarar görebilmektedir. Çiçek yapısı ‘B’ tipidir. ‘Hass’ çeşidinin başarılı bir tozlayıcısıdır. Ayrıca ‘Fuerte’ çeşidini de tozlayabilmektedir). Çiçeklenme şubat ayının ortasında başlamakta ve mayıs ayının ortasına kadar devam etmektedir.
Fidanlar araziye dikildikten sonra, 2–3 yaşları arasında meyve vermeye başlamaktadır. Genellikle meyve yumurtamsı veya armut şeklinde ve ağırlığı 200–400 g arasında değişmektedir. Meyve kabuğu sarımsı yeşil renkli, yüzeyi düzgün ince yapıda ve kolay soyulmaktadır. Meyve eti açık sarı krem renginde ve hafif liflidir. Meyvenin iriliğine göre çekirdek büyük olarak meydana gelmektedir.
Kaliforniya ve Güney Afrika’da tohumları klonal anaç üretiminde kullanılmaktadır. Meyve etinde, yağ içeriği % 15–18 ve kuru madde içeriği % 23–25 arasında değişmiştir. Orta derecede lezzetli bir çeşittir. Meyve hasadı, kasım başı-ocak sonu arasında yapılabilmekle birlikte optimum hasat zamanı olarak kasım-aralık ayları arası belirlenmiştir. Olgunlaştığında ağaç üzerinde çok fazla kalamamaktadır. Tutarlı ve verimliliği iyi olan bir çeşittir.
Pazar değeri ve taşımaya uygunluğu orta derecededir. Kaliforniya’da (% 2), İspanya (% 1.5) ve Yeni Zelanda’da ( % 1) belli bir miktarda üretilmektedir
HASS
Baskın olarak Guatemala ırkının özelliklerini taşımasına rağmen, bazı Meksika ırkı özellikleri de bulundurmaktadır. ‘Hass’ düşük sıcaklıklara çok hassas ve sıcaklık -1,10C’ ye düştüğünde zarar görebilmektedir. Ağacı yayılan bir yapıda gelişme göstermekte ve orta büyüklüktedir. Tek ağaç olarak periyodisiteye eğilimli ise de, bahçe halinde meyve tutumu kararlı olmakta ve dikildikten 3–4 yıl sonra meyve vermeye başlamaktadır. Çiçek yapısı ‘A’ tipidir. Genellikle, çiçeklenme mart ortasında başlamakta ve mayıs aylarının son haftasında son bulmaktadır. ‘Hass’ çeşidinin tozlanmasında, ‘Bacon’ çeşidi dölleyici olarak kullanılabilmektedir.
Genellikle, meyve yumurtamsı şeklinde ve ağırlığı 140–400 g arasında değişmektedir. Meyve kabuğu siyahımsı mor, kabuk yüzeyi çok pürüzlü, kabuğu orta kalın ve soyulması kolaydır. Meyve et rengi koyu sarı-krem, lifsiz, çekirdek küçük ve tohum yatağına sıkıca bağlıdır. Meyve etinde, yağ içeriği % 15–17 ve kuru madde içeriği % 27–29 arasında değişmektedir. Çok lezzetli ve kaliteli bir çeşittir.
Meyve hasadı, kasım ortasında başlayabilmesine rağmen en uygun şubat-haziran ayları arasında olmaktadır. Serin iklimlerde ağaç üzerinde yaz ortasına kadar kalabilmekle birlikte, çok fazla geç hasat edilirse unlu ve bozuk bir tatta olabilmektedir. ‘Hass’ çeşidinin diğer çeşitlere göre ağaç başına ortama verimi çok yüksektir. ‘Hass’ çeşidinde yaklaşık ağaç başına verim, 585-590 adet ve 75-80 kg arasında olduğu saptanmıştır.
Taşıma ve depolanmaya uygunluğu birçok çeşitten daha iyidir. Dünya’nın birçok ülkesinde ana çeşit olarak üretilmektedir. Dünya’da avokado yetiştiriciliği yapılan Kaliforniya (% 90), Arjantin (% 75), Avustralya (% 75), Şili (% 85), İspanya (% 75), A.B.D. (% 90), Yeni Zelanda (% 97), İsrail (% 28) ve Meksika’da (% 80-85)en yaygın çeşittir.
PINKERTON
Guatemala melezi olan bir çeşit olup, yapılan çalışmalarda, 1975 yılında ‘Rincon’ ve ‘Hass’ çeşidinin melezi olabileceği düşünülmüştür. Soğuğa toleransı, ‘Hass’ ve ‘Reed’ çeşitlerine benzer bir şekilde olmakta ve -2 0C’de zarar görebilmektedir.
Ağacı; yarı bodur, ‘Hass’ çeşidine benzer bir şekilde büyümekle birlikte kısmen yayılarak büyümektedir. ‘A’ tipi çiçek yapısına sahip olmaktadır. Çiçeklenmesi sonbahardan ilkbahara kadar uzamakla birlikte, hasatta geniş bir oranda olgunluk farklılıkları meydana gelmektedir.
Meyveler armut biçiminde olmakta ve serin subtropikal bölgelerde yoğun bir şekilde ‘boyunlu’ meyve oluşturabilmektedir. Meyve büyüklükleri, 230-425 g arasında değişmekte ve sıcak bölgeler yetiştirildiğinde büyük meyve elde edilmektedir. Subtropikal bölgelerde meyve kabuğu; ‘Hass’ çeşidi gibi orta kalınlıkta, koyu yeşil, meyvenin üzerinde belirgin şekilde pürüzlü, derimsi ve sert bir yapı bulunmakta ve kolayca soyulabilmektedir. Tohum büyüklüğü, nispeten küçüktür. Meyve eti oranı % 82’ye kadar ulaşmakta, ilgi çekici krem renkli meyve eti ile orta sezonda olgunluğa gelmekte, çok lezzetli ve zengin içerikli tadı (fındık, fıstık, ceviz v.b. tadında olan) bulunmakta, hasat sonu birçok çeşitten daha yavaş olgunlaşmakta ve daha uzun bir raf ömrüne sahip olmaktadır.
Diğer önemli avokado çeşitlerinden farklı hasat sonu uygulamaları istemektedir. Yapraklarında anason kokusu yoktur. Hasat periyodu ocak-nisan arasında olabilmekle birlikte, optimum hasat zamanı ocak-şubat arasında olmaktadır.
Ağaçta muhafaza zamanı ortadır. İsrail’de (% 11) ve Güney Afrika’da (8.5) ihracat amacıyla üretilmektedir.
Dikim yeri: Yarı güneşli, güneşli alanlar
Önerilen: Küçük ya da geniş bahçe yetiştiriciliğine uygun
Toprak: Besince zengin, humuslu, drenajı yüksek toprak
Büyüme hızı: Normal
Çiçeklenme dönemi: Bahar ayında
Dona dayanıklılık: Donlara yarı dayanıklı
İklim kuşağı: Soğuğa yarı dayanıklı türlerden olup A tipleri -3, B tipleri -5 dereceye kadar dayanabilir.
Ömrü: Çok yıllık kalıcı bitki